Bẫy thu nhập trung bình thường xuất hiện ở những quốc gia thu nhập thấp đạt được nhiều tiến bộ trong việc giảm nghèo. Nhưng lại gặp khó khăn khi muốn vươn lên nhóm thu nhập cao. Hiện nay, nhiều quốc gia bao gồm cả Việt Nam đang đối diện với nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình này. Vậy làm sao để tránh tình trạng này, hãy cùng Dong Shop Sun tìm hiểu nhé!
mục lục
Bẫy thu nhập trung bình là gì?
Bẫy thu nhập trung bình ám chỉ tình trạng một nền kinh tế đạt mức thu nhập trung bình nhưng không thể tiếp tục tăng trưởng để trở thành nền kinh tế có thu nhập cao. Hiện tượng này thường xảy ra khi một quốc gia chủ yếu dựa vào tài nguyên thiên nhiên. Hoặc do lao động giá rẻ mà không đầu tư vào đổi mới công nghệ hay cơ cấu kinh tế.
Khái niệm này đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà kinh tế và chính phủ. Vì một khi rơi vào bẫy thu nhập này, quốc gia đó có thể phải đối mặt với tình trạng tăng trưởng chậm chạp kéo dài mà không có dấu hiệu phục hồi. Thiếu đầu tư vào giáo dục, nghiên cứu khoa học và công nghệ là một trong những nguyên nhân chính khiến các quốc gia khó vượt qua được tình trạng này.
- Thu nhập thấp: Thu nhập bình quân đầu người dưới 1.025 USD/năm.
- Thu nhập trung bình: Từ 1.025 USD đến 12.475 USD/người/năm.
- Thu nhập cao: Trên 12.475 USD/người/năm.
Xem thêm: Độc lập tài chính là gì? Các bước để có thể độc lập tài chính
Đặc điểm của bẫy thu nhập trung bình như thế nào?
Các nền kinh tế bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập này thường có những đặc điểm chung như sau:
- Phát triển chủ yếu dựa vào tài nguyên sẵn có (như dầu mỏ, than đá). Thay vì nhờ các chính sách kinh tế hiệu quả và bền vững.
- Tỷ lệ đầu tư thấp và cơ cấu ngành nghề mất cân đối. Dẫn đến sự phát triển không đồng đều giữa các lĩnh vực kinh tế.
- Hàng hóa sản xuất ra có chất lượng & giá cả kém cạnh tranh so với sản phẩm của các quốc gia khác.
- Ngành sản xuất chế tạo chậm phát triển, phụ thuộc nhiều vào máy móc và công nghệ từ nước ngoài.
- Khoa học công nghệ lạc hậu, ngành công nghiệp thiếu đa dạng và ít có sự đổi mới sáng tạo.
- Thị trường lao động kém linh hoạt. Chi phí lao động tăng cao nhưng năng suất lao động không được cải thiện tương xứng.
Tại sao Việt Nam dính vào “bẫy thu nhập trung bình”?
Xét theo GDP bình quân đầu người, Việt Nam đã thoát khỏi nhóm nước thu nhập thấp từ 2008 khi GDP bình quân đạt 1.145 USD/người. Nhưng vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về nguy cơ Việt Nam rơi vào bẫy thu nhập trung bình.
Một bên cho rằng nước ta chưa rơi vào bẫy này do mới chỉ trải qua 1/3 thời gian thuộc nhóm thu nhập trung bình thấp theo thông lệ quốc tế. Theo một nghiên cứu, nếu duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện tại đến năm 2035. Thì GDP bình quân đầu người của Việt Nam sẽ đạt 5.000 USD vượt qua mức cao nhất của nhóm thu nhập trung bình thấp.
Luồng ý kiến thứ hai cho rằng mặc dù Việt Nam chưa rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Nhưng nguy cơ rất cao bởi 5 đặc điểm sau:
- Tăng trưởng GDP chậm lại sau khi thoát khỏi nhóm nước thu nhập thấp.
- GDP bình quân đầu người của Việt Nam đang tụt hậu so với các nước láng giềng.
- Thu nhập bình quân đầu người thấp, tăng trưởng kinh tế chủ yếu dựa vào vốn và lao động. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) chiếm tỷ trọng thấp, hiệu quả đầu tư và năng suất lao động chưa cao so với khu vực.
- Cơ cấu “dân số vàng” mới chỉ kéo dài hơn mười năm nhưng đã có dấu hiệu bước vào giai đoạn già hóa. Ngành công nghiệp vẫn tập trung vào gia công và lắp ráp, chưa có khả năng sản xuất máy móc.
- Nhóm ngành dịch vụ chưa phát triển chuyên nghiệp, lao động phi chính thức chiếm tỷ trọng lớn. Dẫn đến năng suất lao động toàn ngành còn thấp.
Tác hại khi rơi vào bẫy thu nhập trung bình
Bẫy thu nhập trung bình là thách thức lớn mà nhiều quốc gia phải đối mặt. Đối với Việt Nam, vấn đề này càng cấp thiết khi GDP bình quân đầu người trong nhiều năm liền chỉ dao động quanh mức 2.000 – 3.000 USD/người.
Nếu một quốc gia chỉ tăng trưởng nhờ vào tài nguyên sẵn có. Mà không có chính sách kinh tế phù hợp, thiếu sự đổi mới hay sáng tạo. Thì việc duy trì đà tăng trưởng sẽ trở nên rất khó khăn. Khiến quốc gia đó dễ rơi vào tình trạng trì trệ và khó bứt phá lên nhóm thu nhập cao.
Tham khảo cách thoát khỏi cái bẫy thu nhập trung bình
Để vượt qua bẫy thu nhập trung bình, các quốc gia cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp. Hãy thử áp dụng các giải pháp dưới đây sẽ giúp quốc gia thoát khỏi nguy cơ rơi vào tình trạng này.
Ứng dụng công nghệ hiện đại
Việc áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất là một trong những biện pháp tối ưu giúp nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư vào máy móc hiện đại và quy trình sản xuất tiên tiến để giảm chi phí. Đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của nước mình so với các nước lân cận.
Khuyến khích tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp là điều cần thiết. Chính phủ có thể hỗ trợ bằng các chính sách ưu đãi và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển.
Mở rộng thị trường & tìm kiếm đối tác tiềm năng
Các quốc gia cần chủ động mở rộng thị trường xuất khẩu và tìm kiếm cơ hội giao thương mới bằng cách tham gia các hiệp định thương mại tự do. Tổ chức các hội chợ thương mại và các chương trình xúc tiến thương mại là cách hiệu quả để quảng bá sản phẩm và xây dựng mạng lưới khách hàng quốc tế.
Xem thêm: Đầu tư tiền điện tử là gì và có nên đầu tư không?
Tập trung phát triển giáo dục
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để thoát khỏi bẫy thu nhập này. Nên đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp. Trang bị cho người lao động các kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động hiện đại. Chương trình đào tạo cũng cần được điều chỉnh thường xuyên để phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế toàn cầu.
Kết luận
Bẫy thu nhập trung bình là một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia trên con đường phát triển. Việc thoát khỏi bẫy này đòi hỏi một chiến lược toàn diện. Nên tập trung vào nâng cao năng suất lao động, đầu tư vào công nghệ và đổi mới sáng tạo,… Nếu không có chiến lược phát triển phù hợp, quốc gia sẽ khó vươn lên nhóm thu nhập cao và duy trì tăng trưởng bền vững.
Nếu bạn đang khó khăn về tài chính và muốn cải thiện, thì có thể tham khảo địa chỉ vay uy tín Dong Shop Sun. Tại đây, chúng tôi mang đến cho bạn các gói vay với lãi suất hợp lý, phù hợp với nhu cầu tài chính của từng khách hàng. Đừng ngần ngại, hãy liên hệ ngay qua hotline 1800 5588 90 (miễn phí) để được tư vấn chi tiết!
